“Tigray ve Nahda Sorunları Kıskacında Etiyopya” Makalesinin Analizi

“TİGRAY VE NAHDA SORUNLARI KISKACINDA ETİYOPYA” MAKALESİNİN ANALİZİ

Orakçı, Serhat., “Tigray ve Nahda Sorunları Kıskacında Etiyopya”, INSAMER
https://www.insamer.com/tr/tigray-ve-nahda-sorunlari-kiskacinda-etiyopya.html (26.07.2021).

Son dönemlerde Afrika’nın en yoğun ve tartışmalı gündemlerinden birisi Etiyopya’da yaşanan iç savaş ve Etiyopya-Mısır-Sudan arasındaki Nahda Barajı meseledir. Etiyopya’nın kuzey eyaleti olan Tigray bölgesel yönetimi olan Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) ile Abiy Ahmed’in liderlik ettiği Etiyopya hükümeti arasında yaşanan çatışmalar, başladığı günden bu yana pek çok askeri, toplumsal ve siyasal soruna sebep olmuştur. Dolayısıyla uluslararası basının da dikkatini çeken bu husus, Abiy Ahmed tarafından tepki ile karşılandı ve Etiyopya’nın uluslararası ilişkilerde daha yalnız bir politika sergilemesi ile devam etti. Etiyopya’da yaşanan iç karışıklıkları engellemek maksadıyla ülkedeki bütün siyasi kanatları bir cephede toplamak isteyen Abiy Ahmed’in uzlaşmadığı ve uzlaşmak istemediği tek örgüt olan TPLF önemli bir askeri güce sahip ve Abiy Ahmed hükümetini asla tanımayacağını bildiriyor. Tigray’da yaşayan yüz binlerce insan, halihazırda yaşanan önemli altyapı ve hizmet noksanlığında, sıcak savaşın da başlamasıyla bölgeden göç etmeye başladı ve yardıma muhtaç konuma geldi. Yaşanan olayları yakından takip etmek isteyen uluslararası basın, konu ile ilgili raporunu dış basına sunduğunda, her iki tarafında acımazca müdahalelerinden, yargısız infazlarından ve çatışmaları siviller üzerinden çekinmeden gerçekleştirdiğini belirttiğinde, her iki taraf da olayları yalanlamış; TPLF bölgesel yönetimi dış müdahalelere daha ılımlı yaklaşırken, Etiyopya hükümeti ise raporları yalanlayarak şiddetle kınamıştı.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Etiyopya’da yaşanan iç karışıklıkların engellenmediği takdirde, yalnız ulusal değil, bölgesel krizlere de neden olduğunu defalarca belirtti. Tigray bölgesinden kaçan yaklaşık 78 bin civarındaki insan, Güney Sudan ve Sudan başta olmak üzere çevre ülkelere sığınması ile birlikte bir mülteci krizi de başlamış oldu. Son dönemlerde TPLF’nin Etiyopya hükümetine karşı yürüttüğü askeri operasyonlarda üstünlük sağlaması Abiy Ahmed’in çatışmaların şiddetini artırması ve daha büyük operasyonlar gerçekleştirilmesi olasılığını artırıyor. Bu durumdan en büyük zararı görecek olan bölgedeki sivillerin halihazırda %90 ının yardıma muhtaç halde olduğu görülmektedir.

Etiyopya’da TPLF ve hükümet arasında gerçekleşen çatışmalar, öte yandan Mısır ve Sudan için önemli krizlere sebep olacak olan Nahda Barajı meselesini de tartışmaya açıyor. Etiyopya, uluslararası arenada Mısır ve Sudan ile baraj konusunda mücadele ederken, iç savaşı da başarılı bir şekilde yürütmek ve sonlandırmak zorundadır. Bu sebeple olacaktır ki, son dönemlerde Etiyopya hükümetinin Rusya ve İsrail ile ilişkilerini geliştirmeye çalıştığı gözlemlenmekte ve Türkiye ile diplomatik ilişkileri başlatmaya hazır olduğunun sinyallerini vermektedir. Türkiye’nin Afrika açılımında Afrika Boynuzunda bulunan Somali ve Cibuti gibi komşu ülkeler ile halihazırda askeri ve ekonomik iş birlikleri ve askeri karakolları bulunmaktadır. Türkiye’nin henüz herhangi bir askeri yardımı bulunmamasına rağmen, sosyal medyada ve haberlerde, TB2 Bayraktar SİHA’nın yardıma gönderildiği ya da gönderileceği haberleri dolaşmaktadır. Türkiye şayet Etiyopya ile askeri iş birliği oluşturur ise Mısır ile oluşturulmak istenen diplomasi çalışmaları başarısız olacaktır ve ilişkiler daha da kötüye gidebilir. Mısır Etiyopya’nın doldurmak ve faaliyete geçirmek istediği Hedasi Barajı’nın kendisi için çok ciddi stratejik önem arz etmesinden ötürü, taviz vermek istemiyor ve bu konuda ABD, AfB ya da BM tarafından uzlaşmacı olarak yardım talep ediyor. Bu bağlamda düşünecek olursak, Mısır ve Türkiye arasındaki diplomatik ve ekonomik iş birliği, Etiyopya ile ilişkisinden pek çok anlamda daha stratejik olmasından ötürü, Türkiye’nin Etiyopya’ya askeri yardım sağlaması uzak bir ihtimaldir. Bu konuda Etiyopya’nın diplomatik iyi niyetini göstermek amacıyla FETÖ’nün Etiyopya ayağı olan Alemgana okullarını Maarif Vakfına devretmesi, Türkiye’nin askeri yardım göndermesi için yeterli düzeyde bir sebep değildir.

Sonuç olarak, Etiyopya’nın Nahda Barajı ve Tigray bölgesindeki ciddi çatışmalar kıskacındaki gelişmelerin, Tigray bölgesinde yaşayan halka olan etkisi hem ülkeye hem de komşu ülkelere ciddi sorunlar teşkil ediyor. Bütün bu sorunların yanı sıra Etiyopya ve Sudan arasında yaşanan sınır çatışmaları dahilinde gerçekleşen güvenlik ikilemi de dahil edilince, Abiy Ahmed’in önümüzdeki kısa süreçte dengeleri yeniden sağlaması pek mümkün durmuyor. Her ne kadar demokratik olarak oy çoğunluğu ile hükümetin başına geçen bir lider olsa da hem iç hem de dış basın, Etiyopya’daki seçimlerin şaibeli olduğunu belirtiyor. Ayrıca Abiy Ahmed iki sene önce Eritre ve Etiyopya arasındaki çatışmaları çözüme kavuşturması ile 2019 Nobel ödülüne layık görülmüş olsa da bugün Etiyopya’nın ve dolayısıyla Abiy Ahmed’in iktidarını tehdit eden çok daha büyük sorunlar oluştuğu görülmektedir.

 

ALPEREN AKTAŞ

At vero eos et accusamus et iusto odio digni goikussimos ducimus qui to bonfo blanditiis praese. Ntium voluum deleniti atque.

Melbourne, Australia
(Sat - Thursday)
(10am - 05 pm)