Cezayir ile Fas arasında yaşanan sınır sorunun detayına inildiğinde tarihten gelen sömürge döneminin bıraktığı izlerin mirası karşımıza çıkmaktadır. Bilindiği üzere uzun yıllar başta Fransa olmak üzere birçok ülke tarafından sömürge altında bulunan Afrika bölgesi, kargaşa ve sınır sorunları ile yüz yüze bırakılmıştır. Özellikle Fransa’nın Cezayir’den en son çıkması bölgede ağır tahribatlara yol açmasına neden olmuştur. İki Kuzey Afrika devleti olan Cezayir ve Fas’ın aralarında yaşadığı krizlerin temelinde ise sınır sorunu baş göstermektedir. Sömürgecilik mirasının ardından iki ülke arasında Batı Sahra ve Kabiliye noktaları arasında sorunlar günümüzde halen daha çözüme kavuşmuş değil. Ayrıca yabancı aktörlerin sorunu giderek derinleştirmesine destek vermesi ortadaki sınır sorununu çözülmez duruma taşımaktadır. Tarih boyunca sömürgeciliğin peşini bırakmadığı bu toprakların kalkınması noktasında da ciddi engel teşkil etmektedir.
Cezayir’in bağımsızlığını kazanmasıyla Fas’ın kendi toprakları olarak ilan ettiği Beşar ve Tinduf eyaletlerini talep etmesiyle iki ülke arasında yaşanan ve halen çözüme kavuşulamayan Kum Savaşı adı verilen sınır savaşının yaşanmasına neden oldu. Bu denli sınır sorununun uzun yıllar çözülememesi gerek iki kadim devletin diplomatik ilişkilerin zayıf kalmasına gerekse bölgede birlik ve beraberliğin oluşmamasına sebebiyet vermektedir. Kum savaşının ardından kısa bir süre sonra nispeten sınır sorunu krizi zayıflamaya başlasa da İspanya’nın Batı Sahra’dan çekilmesiyle Fas hakkını Uluslararası Adalet Divanı’na başvurması ile aradaki krizi yeniden arttırdı. Sınır sorunun detayına indiğimizde bölgede yaşayan Fas ve Cezayir devletleri arasında yaşanan sınır sorunun aksine küresel ve sömürgeci devletlerin etkin olduğu görülmektedir. Böyle bir durumun yaşanması bu devletler için birçok durum kazandırmaktadır. Örneğin bölgede kaosun ve istikrarsızlığın hüküm sürmesiyle sömürgeci devletlerin bölgede daha kolay kalmasını sağlamaktadır. Böylece bölgede etkin gücünü korumaya devam edecektir.
Son olarak geçtiğimiz günlerde yeniden alevlenen sınır sorunun fitili ateşleyen Fas’ın kraliyet makamlarına yakın olduğu bilinen ‘Maroc Hebdo’ dergisinin Cezayir topraklarının bir kısmını Fas topraklarına katmıştır. Bu olay karşısında Cezayir duruma tepki çekerek sert söylemleriyle makale yayımlayarak kışkırtıcı eylemler yapma noktasında Fas yönetimini eleştirdi. Sonuç itibariyle bakıldığında iki ülke arasında yaşanan sınır sorunun çözüme kavuşması zor olmasının yanı sıra git gide artan gerilimin yeniden sınır savaşı çıkacak mı sorularını meydana getirmektedir.
Yazan: Gamze Sertkayalı
Kaynakça
- Kriter Siyaset, Toplum ve Ekonomi Dergisi. Cezayir-Fas Krizi: Sömürgecilik Mirası ve Yabancı Aktörlerin Rolü. Erişim 10 Mart 2022.
https://www.isnadsistemi.org/guide/isnad2/isnad-dipnotlu/25-internet-sitesi/
- Anadolu Ajansı. Cezayir’den Fas’a harita tepkisi. Erişim 10 Mart 2022.
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/cezayir-den-fas-a-harita-tepkisi/2838839
- Anadolu Ajansı. Fas-Cezayir Gerginliğinin Perde Arkası. Erişim 10 Mart 2022.
https://www.aa.com.tr/tr/analiz/fas-cezayir-gerginliginin-perde-arkasi/2391716
*Makalelerdeki fikirler yazarına aittir ve Divan Araştırma ve Eğitim Derneği’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
