Giriş
Bu rapor Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında gerilimlere sahne olmuş olan Pile-Yiğitler Yol projesi üzerine yazılmıştır. Raporda sorunun temel nedenleri ve doğuşu hakkında bilgiler verilecek ve genel bir çerçeve oluşturulacaktır.
Rapor
Pile Köyü, Kıbrıs’ın Türk ve Rum taraflarının arasında bulunan bir bölgededir. Sınır üzerinde olması birtakım sorunları beraberinde getirmektedir. BM tarafından oluşturulan ve adayı ikiye ayıran yeşil hat (tampon bölge) Birleşmiş Milletler Barış Gücü (BMBG) tarafından korunan tarafsız bir bölgedir. Bu hat KKTC ve BM arasında zaman zaman ihtilaflara neden olabilmektedir. Bunun nedeni KKTC’nin kendi kara sınırı içerisinde tanımladığı bazı topraklara BM’nin tarafsız/ara bölge gözüyle bakmasıdır. İki taraf arasında bu belirsiz toprak anlaşmazlığı başka bölgelerde de yaşanabilmektedir.
Pile Köyü iki tarafın birlikte yaşaması ve sınır bölgesinde olması nedeniyle kısmen izole olmak durumunda kalmıştır. Köyün ulaşım imkanlarının kısıtlı olması bölgede yaşayan insanların hayatını zorlaştırmaktadır. Fakat bu zorluk yalnızca Türk tarafı için yaşanmaktadır, bunun nedeni ise köyün Rum tarafı ile olan ulaşımında bir sorun olmamasıdır. KKTC’nin gerçekleştirmeyi amaçladığı ve 18 Ağustos 2023 tarihinde yapım çalışmalarını başlattığı Pile-Yiğitler Yol projesi bu kapsamda bölgede yaşayanların günlük hayatlarını idame ettirmesi ve yaşadıkları ülkenin farklı bölgelerine kolaylıkla seyahat edebilmeleri için önem arz etmektedir.
GKRY ve Yunanistan projenin askeri amaçlar güttüğü konusunda ısrarcı davranmaktadır. Dışişleri bakanlıklarının yapmış olduğu açıklamalar, Türk tarafının projeyi oldu-bittiye getirme çabasında olduğunun ve bölgenin güvenliğini tehdit ettiğinin altını çizmektedir. Bu noktada BM’nin göstermiş olduğu tavır önemlidir. Fakat BMBG, Avrupa Birliği’ne (AB) benzer şekilde rasyonel bir tavır sergileyememiş ve çeşitli fiziksel engellerle projenin yolunu kesme gayreti içerisinde olmuştur. KKTC tarafından yapılan açıklamalarda ise iki önemli nokta vardır. Bunlardan ilki BM’nin “izin alınmadı” şeklindeki yaklaşımına verilen cevaptır; KKTC Dışişleri Bakanlığı yol yapım projesinin BMBG’ye bildirildikten sonra başladığını belirtmiştir. İkinci önemli nokta ise yine KKTC Dışişleri Bakanlığı’nın Rumlar tarafından 1996 yılında Larnaka-Dikelya-Aya Napa ve 2004 yılında Pile-Voroklini yol projelerinin tamamlanmasına vurgu yapmış olmasıdır. Bakanlık, bu projeler Türk topraklarını haksız şekilde işgal etmiş olmasına rağmen BM’nin herhangi bir engel çıkarmamış yahut uyarı yapmamış olmasına da dikkat çekmiştir.
Her ne kadar 18 Ağustos itibari ile uluslararası ve bölgesel anlamda tepkiler yükselmiş olsa da Kıbrıs Türk tarafı, Türkiye Cumhuriyeti’nin de desteği ile Pile-Yiğitler Yolu projesinin tamamlanması noktasında kararlıdır. Uluslararası medyanın ve BM’nin şu an için sessiz bir tavır aldığı gözlemlenmektedir.
Yazan: Münevver Fatma Özyurt
*Makalelerdeki fikirler yazarına aittir ve Divan Araştırma ve Eğitim Derneği’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.