Uluslararası Tepkiler
ABD’de hava kuvvetleri mensubu Aaron Bushnell, Gazze’deki savaşı protesto etmek için başkent Washington’daki İsrail Büyükelçiliği önünde kendini yaktı. Üzerine şeffaf bir sıvı döken asker, “Filistin’e özgürlük” diye bağırdı. Olay 25 Şubat Pazar günü yerel saatle 13.00 (TSİ 21.00) civarında meydana geldi. Ağır yaralanan asker 26 Şubat’ta vefat etti.
Norveç’teki Oslo Üniversitesi İnsan Hakları Merkezi’nden Uluslararası Hukuk ve İnsan Hakları Profesörü Gentian Zyberi, “Gazze’de her gün savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar işleniyor. Soykırım riski hala sürüyor.” ifadelerini kullandı.
Hollanda’da Utrecht, Lahey, Amsterdam ve Rotterdam başta olmak üzere farklı kentlerdeki toplam 16 tren istasyonunda, Filistin’e destek için oturma eylemi düzenlendi. Utrecht’te tren istasyonunda toplanan göstericiler, Filistin bayrakları taşıyarak “ateşkes” çağrısı yaptı. Eylemciler, İsrail’e destek verdiği gerekçesiyle Hollanda hükümetine tepki gösterdi. Ellerinde “Çocukları ve hastaneleri bombalamayı durdur”, “Refah’tan ellerini çek”, “İşgali durdur” ve “Seni soykırımla yargılıyoruz” yazılı dövizler taşıyan göstericiler, “Nehirden denize kadar, Filistin özgür olacak”, “Şimdi ateşkes” ve “Hollanda utanç verici, ellerin kanlı” sloganları attı.
Fas’ta yüzlerce kişi İsrail’in büyük yıkıma uğrattığı ve aç bırakma siyaseti izlediği Gazze Şeridi’ndeki Filistinlilerin kurtarılması talebiyle gösteri düzenledi.
AP Genel Kurulunda “Dünyada insan hakları ve demokrasinin durumu ile AB’nin buna yönelik politikası” konusunda hazırlanan 2023 raporu, 265 lehte, 253 aleyhte ve 10 çekimser oyla kabul edildi. AP’deki Sol Grup üyelerinin değişiklik talebinde bulunduğu raporun 62’nci maddesine “Gazze’de acil ve kalıcı ateşkes çağrısı” eklendi. Revize edilerek onaylanan yeni raporda, “AB’ye, üye ülkelere ve uluslararası topluma Gazze Şeridi’nde, herkesin gıda ve suya kesintisiz erişimini sağlamak amacıyla özellikle acil ve kalıcı bir ateşkes çağrısında bulunulur.” cümlesi yer aldı.
İnsan hakları alanında faaliyet gösteren uluslararası 17 sivil toplum kuruluşu, Avrupa Birliği ve üye ülkelere, Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’na yardımları sürdürme çağrısı yaptı. Bazıları Brüksel merkezli 17 uluslararası STK, ortak yazılı açıklamalarında, UNRWA’ya sağlanan fonların kesilmesi veya bu konudaki potansiyel risk nedeniyle derin endişe duyulduğunu bildirdi.
Uluslararası Adalet Divanı’nın Gazze başlığında önemli bir duruşma var. İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarında gerçekleştirdiği eylemlerin hukuki sonuçlarına ilişkin duruşmada, Türkiye sunum yaptı. İsrail’in saldırılarının toplu bir cezalandırmaya döndüğünü söyleyen Dışişleri Bakan Yardımcısı Ahmet Yıldız, “İsrail işgalcidir ve Filistin topraklarını işgal etmiştir. Sorumlular hukuk önünde hesap vermeli.” dedi.
Başkent Kahire’de düzenlenen bir programda konuşan Sisi, birkaç gün içinde Gazze’de ateşkes için ümitli olduğunu dile getirdi. Gazze’ye yardım konusunun bazılarının sandığı gibi kolay bir husus olmadığına dikkati çeken Sisi, “Bazıları bizlerin söylediklerimiz ile yaptıklarımızın ayrı şeyler olduğunu düşünüyor.” ifadelerini kullandı. Sisi, “Desteği sürdürüyoruz ve başkenti Doğu Kudüs olan 1967 sınırlarında bir Filistin devletine ulaşana dek, Filistin davasına desteğimizi sürdüreceğimizi vurgulamamız gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de İsrail tarafından 25 binden fazla kadın ve çocuğun öldürüldüğünü kabul etti. Austin, California’dan Demokrat vekil Ro Khanna’nın, “Sayın Bakan, 7 Ekim’den bu yana İsrail tarafından kaç kadın ve çocuk öldürülmüştür?” sorusuna “25 binden fazla.” diye cevap verdi. Khanna ayrıca ABD’nin 7 Ekim’den bu yana İsrail’e ne kadar güdümlü silah gönderdiğini sordu. İsrail’e gönderdikleri silah sayısını net olarak hatırlamadığını ifade eden Austin’e karşılık veren Khanna, ABD’nin son 5 ayda İsrail’e 21 binden fazla güdümlü silah gönderdiğini belirtti.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığının ev sahipliğinde düzenlenen İslam İş birliği Teşkilatı (İİT) Enformasyon Bakanları Olağanüstü Toplantısı’na katılmak için İstanbul’a gelen Sözcü Ebu Rudeyne, “Gazze’de yaşananlar gerçekten bir soykırımdır. Amerikalılar tarafından desteklenen İsrailliler, Filistin halkını öldürüyor ve onları ülkelerinin dışına itmeye çalışıyor. İsrail’in politikaları, Filistin davasını ve halkını mahvediyor, onları ülkelerini terk etmeye zorluyor ama bu asla gerçekleşmeyecek.” dedi. İİT üyesi ülkeleri aynı dili konuşmaya davet eden Ebu Rudeyne, “ABD’nin, İsrail’e savaşı durdurmasını emretmesi gerektiğini” söyledi.
Ebu Rudeyne, tüm bu yaşananların sorumlusunun, ateşkes taleplerini Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde (BMGK) reddedenler olduğuna işaret ederek, ABD’nin sürekli veto hakkını kullanarak savaşın durmasını engellediğini dile getirdi. Dünya’ya seslenen Filistinli Sözcü, “Filistin halkının yerinden edilmesi hiçbir sorunu çözmeyecek, sonu olmayan sürekli bir savaştan başka bir şey getirmeyecek.” Dedi. Ebu Rudeyne, İsrail’e saldırılarını durdurmasını emretmesi için Arap ve İslam ülkelerinin, ABD’ye karşı tek ses olması gerektiğini, aksi takdirde soykırımın devam edeceğini vurguladı.
Ebu Rudeyne, Türkiye’nin gelecekte de Filistin’i desteklemeyi sürdüreceğini belirterek, şu değerlendirmede bulundu: “Türkiye, her zaman Filistin davasını desteklemiştir. Türk halkı, Filistinlilerin sesidir. Nereye giderlerse gitsinler Filistin ve Kudüs için çalışıyorlar, eminim devam edecekler. Şimdi onlara eskisinden daha fazla ihtiyacımız var. Türkiye’nin sesine ihtiyacımız var. Erdoğan’ın sesine ihtiyacımız var. Kamuoyunun sesine ihtiyacımız var. Türkiye’nin bu saldırganlığa ve ABD’ye karşı bizimle birlikte sağlam bir şekilde durmasına ihtiyacımız var. Dünya düzeni diye bir şey yok, Amerika var. Amerika’dan İsrail’e savaşı durdurmasını emretmesini istiyoruz. Amerika, Filistin halkına karşı onlarca kez veto hakkını kullandı. BM’ye üye bir devlet olmamızı engelliyorlar. Bizi birçok şeyden alıkoyuyorlar. Savaşı durdurmalılar. Hiçbir Filistinlinin teslim olmayacağını ve topraklarımızda kalacağımızı anlamalılar. İsrail ateşle oynuyor, Amerikalılar da bu savaşın tüm Orta Doğu’yu yakacağını anlamalı.”
Filistin Yönetimi
Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye, 26 Şubat Pazartesi günü Batı Şeria’daki Ramallah kentinde düzenlenen haftalık kabine toplantısında Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’a istifasını sunduğunu söyledi. İsrail’in yaptığı saldırılarla ilgili de konuşan Iştiyye, Filistin yönetiminin İsrail’in uygulamalarına karşı mücadelesini sürdüreceğini belirtip Filistin devleti kuruluncaya kadar İsrail’e karşı mücadele etmeye devam edeceklerinin altını çizdi.
Antalya Diplomasi Forumu’nda konuşan Filistin Dışişleri Bakanı Maliki, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın 5 Mart günü Ankara’ya geleceğini açıkladı.
Antalya Diplomasi Forumu
Antalya Diplomasi Forumu’nda düzenlenen “Gazze Temas Grubu” başlıklı panelde, bölgede artan istikrarsızlık ve yayılma riskine vurgu yapılırken, Gazze’deki Filistinlilere insani yardımların ulaşması için çalışmaların devam ettiği bildirildi. Antalya Diplomasi Forumu 2024’te, moderatörlüğünü Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın yaptığı “Gazze Temas Grubu” başlıklı panele Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ve Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el-Maliki katıldı. Panelin açılışında konuşan Fidan, İsrail’in savaş suçlarının, uluslararası düzeni krize sürüklediğini, İslam dünyasının uzun yıllar boyunca başkalarının kendi sorunlarını çözmesini beklediğini ve bu durumu kınamakla kaldığını söyledi.
Bu problemi egemen güçlerin oluşturduğunu belirten Fidan, “Şu anda artık bu sorunu kendi elimize alıyoruz. Gerçekten bölgesel bir sorumlulukla bu işi yükleniyoruz. Gazze Temas Grubu, aslında bu tarz bir düşüncenin sonucu, ortak İİT-Arap Ligi Zirvesi’nde görevlendirildi ve Filistin’de devam eden savaşla alakalı sorumluluk almak üzere çalışmalar yapıyor.” dedi.
Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, Antalya Forumu’nun önemli bir zamanda gerçekleştirildiğini, Gazze Temas Grubu üyeleriyle iş birliği içinde çalışmayı umduklarını belirtti. İsrail’in Gazze’deki saldırılarına ilişkin kalıcı bir çözüm bulmaya çalışacaklarını vurgulayan Şukri, “Bu bizim bölgemizi tamamen hasta etti, bölgede ciddi bir istikrarsızlık ve güvensizlik yaratıyor.” ifadelerini kullandı. Filistin Dışişleri Bakanı Maliki de İsrail’in saldırılarını sürdürmede çok net olduğunun altını çizerek, İsrail’in “Hamas’ı yok etme ve esirleri geri getirme” hedefleri olduğunu duyurduklarını hatırlattı. Buna rağmen, bu hedeflerin ulaşılabilir hedefler olmadığının görüldüğünün altını çizen Maliki, İsrail’in bu iki hedefe yaklaşamadığı yorumunda bulundu.
Antalya Diplomasi Forumu’nda konuşmalarını yapan Recep Tayyip Erdoğan Filistin ve Gazze’deki durumla ilgili, Gazze’de yaşananların kesinlikle bir savaş değil soykırım olduğunu ve uluslararası toplumu, Gazze’ye ve Filistin davasına sahip çıkmaya davet ettiğini beyan etti.
Filistin’e Yardım
Gazze’deki Sağlık Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Dünya Sağlık Örgütü heyetinin Şifa Hastanesi’ne ziyarette bulunarak mevcut durumu yakından incelediği ve İsrail’in 29 Şubat’ta insani yardım bekleyenlere düzenlediği saldırıda yaralananlarla bir araya geldiği belirtildi. Sağlık Bakanlığının, DSÖ heyetiyle Gazze’nin kuzeyindeki hastane ve sağlık merkezlerinin acil tıbbi ihtiyaçlarını görüştüğü aktarıldı. DSÖ’nün Şifa Hastanesi’ne ilaç, tıbbi ve acil yardım malzemelerinin yanı sıra yaklaşık 19 bin litre yakıt yüklü tırı ulaştırmayı başardığı, pazar ve salı günleri de kuzeydeki hastanelere 2 tırın gönderilmesi için hazırlıkların yapıldığını teyit ettiği bildirildi.
Ürdün ordusundan yapılan açıklamada, Ürdün Kraliyetinin talimatıyla silahlı kuvvetlerin, Umman ve Bahreyn ile iş birliği içinde Gazze halkına havadan insani yardım ulaştırdığı belirtildi. Ürdün’ün, İsrail’in zorla aç ve susuz bıraktığı Gazze’deki Filistinlilere insani ve tıbbi yardım sağlamak amacıyla havadan yardım göndermeye devam edeceği aktarıldı. Ürdün, daha önce de Gazze Şeridi’ne insani yardımları havadan indirdiğini duyurmuştu. Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne ait uçaklar da geçtiğimiz günler de İsrail saldırıları ve ablukası altındaki Gazze Şeridi’ne havadan insani yardım malzemesi ulaştırmıştı.
ABD Başkanı Joe Biden, ilerleyen günlerde, Gazze’ye havadan insani yardım atmaya başlayacaklarını ve bölgeye daha fazla insani yardım ulaştırılabilmesi için İsrail ile yakın temasta olduklarını açıkladı.
İsrail’in Saldırıları
İsrail ordusu, 29 Şubat günü sabah saatlerinde Gazze kentinin güneyinde, Gazze Şeridi’ni kuzeyden güneye bağlayan Reşid Caddesi üzerindeki Nablusi Kavşağı’nda insani yardım bekleyen Filistinlileri bombalayarak ve ateş açarak hedef almıştı. Görgü tanıkları, İsrail’in, ölü ve yaralıları Şifa Hastanesi’ne taşıyan sağlık ekipleri ile sivilleri de hedef aldığını belirtmişti. Birleşmiş Milletler’den (BM) yapılan açıklamada ise İsrail’in saldırısı sonucu Gazze’nin batısına yardım malzemelerinin nakledilmesi sırasında yüzlerce insanın öldürülmesi ve yaralanmasının dehşet verici olduğu belirtildi.
Filistin haber ajansı WAFA’ya göre, İsrail askerleri, Reşid Caddesi’ndeki Nablusi Kavşağı yakınlarında yardım bekleyen Filistinlilere son 48 saat içinde ikinci kez saldırdı. İsrail ordusunun, Gazze kentinin güneyinde insani yardım bekleyenlere düzenlediği saldırıda 1 kişinin öldüğü, 26 kişinin yaralandığı açıklandı.
İsrail ordusu Gazze’nin güneyindeki refah kentinde bir eve düzenlediği bombalı saldırıda 6’sı çocuk 14 kişi öldürüldü.
İsrail’in insani yardım girişini engelleyerek büyük bir “insani felakete” neden olduğu Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Kemal Advan Hastanesi’nde 2 çocuğun daha açlıktan öldüğü belirtildi.
YAZAN: EMİRCAN OBAK