COP 29’UN AZERBAYCAN İÇİN ÖNEMİ

Conference Of Parties (Taraflar Konferansı) olarak da bilinen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı, 11-22 Kasım 2024 yılında Azerbaycan-Bakü’de düzenlenecek. Bu yıl düzenlenecek konferans 29. konferans olması sebebiyle COP 29 olarak adlandırılmaktadır. Her yıl belirli takvimlerde düzenlenen COP’ların vizyonu, küresel karbondioksit (CO2) seviyelerini 1,5 santigrat derece üzerinde sınırlama yönünde ilerleme kaydetmek, misyonu ise BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, Kyoto Protokolü ve Paris Anlaşması’nın hükümlerini tartışmaya ve uygulamaya yönelik yüksek bir müzakere organı olarak görev yapmaktır. Bu minvalde COP 29’un Azerbaycan’da düzenlenmesi Azerbaycan’a birçok açıdan olumlu katkı sağlayacaktır. COP 29 siyasi, ekonomi, turizm, yatırım ve bölgesel liderlik olacak şekilde birçok alanda katkı sağlayacağı ön görülmektedir.

Siyasi açıdan katkılarına baktığımızda birçok parametre önümüze çıkıyor bunlardan birkaçı şöyledir; Azerbaycan, BM’ye sunduğu son “İklim Planı”na göre 2030 yılına kadar %30 yenilenebilir enerji hedefine ulaşma yolunda ilerlediğini belirtmekle birlikte aynı zamanda karbon emisyonlarını 2050 yılına kadar %40 oranında azaltmayı da hedeflediğini beyan etmiştir. Azerbaycan’ın karbon emisyonlarını azaltma hedefi bilim insanlarının küresel ısınmayı engellemek için önerdikleri azaltma hedefinin altında kalıyor. Bu yönden eleştirilere maruz kalsa da %90 oranında fosil yakıt ihracatçısı olan Azerbaycan için önemli bir girişim ve makul bir hedef olduğunu söylemekte fayda var. Bununla birlikte Azerbaycan’ın COP 29’a ev sahipliği yapması emisyon ve yenilenebilir enerji için verdiği hedefleri gerçekleştirme yönünde ve BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini ve iklim değişikliğiyle mücadele konusunda uluslararası yükümlülüklerini gerçekleştirme yönünde kararlı olduğunun bir belirtisidir. Bu durum siyasi açıdan Azerbaycan’a pozitif bir algı sağlayacaktır diyebiliriz. Azerbaycan gelişmekte olan ülkeler sınıfında bulunması sebebiyle COP 29 gibi küresel bir konferansın gelişmiş ülkeler sınıfında olmayan bir ülkede gerçekleşmesi, Azerbaycan gibi gelişmekte olan ülkelere de örnek teşkil edeceğini söylemek doğru olacaktır. Ermenistan, COP 29 Konferansı’nın hangi ülkede düzenleneceğine yönelik yapılan oylamada Azerbaycan lehine çekilerek oy vermiştir. Bu durum yakın tarihte birbirleri arasında savaşan ve çatışmaların halen devam ettiği iki ülke için dikkat çeken bir başka husus olarak karşımıza çıkmaktadır. Barış görüşmelerinin söz konusu olduğu bu günlerde böyle bir adımın atılması ilişkilere olumlu bir katkı sağlayacaktır. Ermenistan diasporası ve lobisi uluslararası platformlarda ve büyük güç kategorisindeki devletlerin karar alma mercilerinde bir hayli etkili. Buna rağmen COP 29’un Azerbaycan’da düzenlenmesi Azerbaycan’ın lobi faaliyetlerinin de olumlu yönde ilerlemiş olduğunu göstermektedir. Bunun bir parametresi olarak Azerbaycan’ın İsrail’le olan iyi ilişkilerinin de sebep olduğu söylenebilir zira İsrail lobisi dünyadaki en güçlü lobilerden birisi olarak bilinmektedir. “Yeşil Dönüşüm”, “Yeşil Ekonomi”, “Yenilenebilir Enerji” gibi konularda dünyada lokomotif işlevi gören Avrupa açısından da Azerbaycan olumlu bir profil görünümü verecektir. Hedefleriyle doğru orantılı olarak gerçekleştirdiği eylemlerle birlikte lokomotifteki bir vagon halini alacaktır. Avrupa’yla ilişkiler ivme kazanacak, Ermenistan ile ise savaşı sebebiyle gerilen ilişkiler de bu sayede yumuşayacaktır.

Turizm açısından katkılarına baktığımızda Azerbaycan tarihinde ilk defa bu kadar yüksek katılımlı ve geniş çaplı, büyük kitlelere hitap edecek bir programa ev sahipliği yapılacaktır. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 11-22 Kasım arasında düzenlenecek programa yaklaşık 70-80 bin kişilik bir katılım olacağını belirtti. Kıyas yapmak amacıyla Azerbaycan’da daha önce düzenlenen en büyük organizasyonun 8-10 bin kişinin katılımıyla gerçekleşen “Avrupa Oyunları” olduğunu söylemekte fayda var. Yüksek kapasitede gerçekleşecek olan bu organizasyonun ülke içerisindeki konaklama, gezi, yemek, ulaştırma ve eğlence gibi birçok sektörde program süresi boyunca olağanüstü bir katkı sağlaması beklenmektedir. Bununla birlikte bundan sonraki süreçte de Azerbaycan, tanınırlığı daha çok artmış ve turistik açıdan daha iyi tanınmış bir ülke profili olarak öne çıkacaktır.

Ekonomik açısından katkılarına baktığımızda organizasyonun turizm gelirleri haricinde de birçok pozitif gelişmeye gebe olduğu söylenebilir. Azerbaycan devlet gelirlerinin çoğunu petrol ve doğalgaz ihracatından kazanması sebebiyle organizasyonu, ekonomisini çeşitlendirmek ve yenilenebilir enerji alanında merkez görevi görmeye yönelik bir potansiyel sergi alanı olarak kullanabileceği ön görülmektedir.

Yatırım açısından katkılarına baktığımızda yeşil ekonomi bağlamında uluslararası yatırımcıların Kafkasya bölgesinde yatırım yapacağı bir ülke olarak değerlendirilebilir. Yeni oluşan yenilenebilir enerji endüstrisine doğrudan yabancı yatırımcı çekme fırsatını yakalayabilir.

Liderlik açısından katkılarına baktığımızda organizasyonun Azerbaycan’da düzenlenmesi Kafkasya ve daha geniş açıdan Avrasya bölgesinde yenilenebilir enerji ve yeşil dönüşüm alanında etkili politikalar izleyen Özbekistan ve Kazakistan’a nispeten bu alandaki bölge liderliğini üstlenme yolunda artı bir puan sağlayacaktır. Tabi programla birlikte Azerbaycan’ın yeşil dönüşüm konusundaki hedefleri ve bu minvalde gerçekleştirdiği hedefler liderlik yolundaki asıl kilit taşları olacaktır.

Sonuç olarak COP 29’un Azerbaycan’da düzenlenmesi Azerbaycan’ın siyasi olarak birçok ülke ve uluslararası kuruluşla ilişkilerini olumlu yönde etkileyecektir. Yeni savaştan çıkmış bir ülke olarak haklı savaşına rağmen Batı Dünyası tarafından savaş yanlısı olarak nitelendirilen Azerbaycan, küresel iklim iyileştirmesine yardımcı olunmasına yönelik düzenlenen bir organizasyona dünya barışı ve bütün ülkelerin menfaatinin korunmasına yönelik ev sahipliği misyonunu üstlenerek küreselde barış ve iyileşme yönünde adım atan bir ülke profili görünümü sağlayacaktır. COP 29 Azerbaycan’ın turizmine ve tanınırlığına pozitif katkı sağlayacak, ekonomisini çeşitlendirecek fırsatlar sağlayacaktır. Yatırım yönünde yeni bir sektör olan yenilenebilir enerji için bir yatırım alanı olacaktır. Bölgede COP 29 gibi küresel bir organizasyona ev sahipliği yapması ise bu alanda söz sahibi olmasına katkı sağlayacaktır.

ELEKTRONİK KAYNAKÇA

https://wwf.panda.org/discover/our_focus/climate_and_energy_practice/cop29/ Erişim Tarihi: 18.03.2024

https://www.bbc.com/azeri/articles/cpr3vgv5r95o Erişim Tarihi: 18.03.2024

https://sustainabletechpartner.com/news/cop29-news-2024-united-nations-climate-conference-everything-you-need-to-know/ Erişim Tarihi: 18.03.2024

https://www.iklimhaber.org/cop29a-ev-sahipligi-yapacak-azerbaycan-gaz-potansiyelini-one-cikardi/ Erişim Tarihi: 18.03.2024

https://reliefweb.int/report/world/road-cop29-highest-climate-ambitions-needed-decarbonize-world Erişim Tarihi: 18.03.2024

https://unctad.org/meeting/cop28-debrief-relevant-outcomes-and-road-cop29 Erişim Tarihi: 18.03.2024

https://www.theguardian.com/commentisfree/2024/mar/12/cop29-bridges-diverging-north-and-south-15c-in-reach Erişim Tarihi: 18.03.2024

https://www.woodmac.com/market-insights/topics/cop29/ Erişim Tarihi: 18.03.2024

https://www.lse.ac.uk/granthaminstitute/news/azerbaijans-original-all-male-cop29-organising-committee-illustrates-the-ongoing-struggle-for-inclusivity-in-climate-action/ Erişim Tarihi: 18.03.2024

https://www.linkedin.com/pulse/cop29-what-should-azerbaijan-prepared-pwc-azerbaijan-vgc5e?utm_source=share&utm_medium=member_android&utm_campaign=share_via Erişim Tarihi: 18.03.2024

https://sdgresources.relx.com/events/un-climate-event-cop29 Erişim Tarihi: 18.03.2024